Na cukrzycę i inne choroby cywilizacyjne "pracujemy" całe życie. Na szczęście mamy wpływ na niekorzystne zmiany i możemy je powstrzymać - jeśli odpowiednio wcześnie zareagujemy. Jakie badania należy wykonać, aby wykryć problemy z metabolizmem węglowodanów?
Jaki lek?
Na choroby cywilizacyjne nie ma cudownego lekarstwa. Nie istnieje jeden lek czy suplement, który raz zastosowany pozwoli nam o nich zapomnieć na zawsze. Są wiodącą przyczyną obniżenia komfortu życia i śmierci zarówno w Polsce, jak i na świecie, a jednak wielu osobom trudno zmobilizować się do podjęcia odpowiednich działań profilaktycznych. Aktywność fizyczna, zbilansowana, zdrowa dieta - proste i dostępne dla wszystkich rozwiązania, okazują się jednak najtrudniejsze do zastosowania.
Styl życia ma ogromne znaczenie w walce z chorobami cywilizacyjnymi, zarówno:
- na wczesnym etapie - jeszcze przed koniecznością wdrożenia jakiejkolwiek farmakoterapii
- jak i w już zaawansowanym stadium - u Pacjentów leczonych kombinacją wielu leków.
Gdy poziom glukozy jest zbyt wysoki.
Podwyższony poziom glukozy we krwi, nawet poniżej progu pozwalającego stwierdzić cukrzycę, skutkuje tzw. glikacją białek, prowadzącą do powikłań mikroangiopatycznych, takich jak:
- zaburzenia neurologiczne
- dysfunkcja nerek
- problemy ze wzrokiem.
W przebiegu cukrzycy dochodzi ponadto do rozwoju makroangiopatii, czyli:
- uszkodzenia dużych naczyń krwionośnych
- związanych z tym chorób sercowo-naczyniowych.
Czym jest insulinooporność?
Na zagrożenie rozwojem cukrzycy wskazuje także insulinooporność, czyli stan, w którym komórki nie odpowiadają prawidłowo na działanie insuliny, czyli nie wykorzystują glukozy. Najczęściej jest skutkiem (nie przyczyną!) otyłości, ale może też pojawiać się w przebiegu innych chorób, np. zespołu policystycznych jajników (PCOS).
Insulinooporność jest powiązana z zaburzeniami:
- lipidogramu
- krzepnięcia
- rozwojem ogólnoustrojowego stanu zapalnego
- nadciśnieniem.
Dlatego stanowi czynnik ryzyka rozwoju pełnoobjawowych chorób układu krążenia i cukrzycy 2 typu.
Przy prawidłowym BMI.
Zwykle lekarz jest w stanie rozpoznać insulinooporność na podstawie prostych pomiarów i danych z wywiadu. Jednak insulinooporności nie wyklucza prawidłowy BMI. U wielu osób zawartość tkanki tłuszczowej może być zbyt wysoka, już skutkując obniżoną wrażliwością komórek na działanie insuliny, ale jeszcze nie przekładając się na nadwagę.
HOMA-IR (glukoza i insulina na czczo).
Dlatego pomocny jest laboratoryjny wskaźnik insulinooporności, czyli HOMA-IR. Jest to parametr wyliczany na podstawie oznaczonych we krwi na czczo stężeń glukozy i insuliny:
- u osoby zdrowej HOMA-IR powinien wynosić ok. 1
- wartość powyżej 2 skłania ku podejrzeniu insulinooporności
- średni współczynnik HOMA-IR stwierdzany u Pacjentów z cukrzycą 2 typu to 5.
Wrażliwość tkanek na insulinę zwiększa regularna aktywność fizyczna. Obniżenie wskaźnika HOMA-IR podczas odchudzania świadczy o poprawie metabolicznej.
Hemoglobina glikowana.
Wśród parametrów, których wartości sygnalizować mogą problemy z metabolizmem węglowodanów, znajduje się także hemoglobina glikowana. Dzięki niej ocenimy gospodarkę węglowodanową na przestrzeni 3 miesięcy poprzedzających badanie. Polskie rekomendacje zalecają to badanie do oceny skuteczności leczenia cukrzycy (kontrolowania cukrzycy). Dodatkowo, najnowsze doniesienia medyczne wskazują ten parametr jako wskaźnik zaburzeń metabolizmu węglowodanów - zanim jeszcze rozwinie się cukrzyca. Ma on więc też bardzo ważne znaczenie prognostyczne.
Droga do zdrowia.
Zwiększenie świadomości Polaków o zaburzeniach metabolizmu węglowodanów i lipidów oraz o związanych z nimi chorobach cywilizacyjnych to cel, jaki postawiła sobie ogólnopolska sieć laboratoriów medycznych Diagnostyka - uruchamiając na wiosnę 2019 r. kampanię "Droga do zdrowia".
Można było skorzystać wówczas z pakietu wyselekcjonowanych badań (w promocyjnej cenie), których wyniki:
- obrazują sprawność przemian metabolicznych cukrów i tłuszczów
- wskazują na potencjalne ich zaburzenia i rozwój stanów patologicznych, które w dalszej perspektywie mogą prowadzić do cukrzycy czy schorzeń sercowo-naczyniowych.
16 września 2019 r. wystartował II etap kampanii, w którym ponownie można oznaczyć te same parametry biochemiczne i sprawdzić czy podjęte wysiłki były efektywne. Jednak do akcji można też przystąpić jesienią po raz pierwszy.
Nowe badania.
Jesienny pakiet badań sieci Diagnostyka został dodatkowo poszerzony o oznaczenie:
1. TSH.
Oznaczenie TSH jest wstępnym testem, który pozwala określić czy tarczyca funkcjonuje prawidłowo. Hormony wydzielane przez ten narząd są jednym z głównych motorów metabolizmu, a jednocześnie zaburzenia pracy tego gruczołu są dość często spotykane.
2. Witaminy D3.
Jej niedobór ma bezpośredni związek nie tylko z chorobami kości, ale też z tymi o podłożu zapalnym i autoimmunologicznym (cukrzyca typu 1, reumatoidalne zapalenie stawów, stwardnienie rozsiane, choroby zapalne jelit, astma) czy nawet z nowotworami.
Wykazano również korelacje między obniżonym stężeniem witaminy D, a nadciśnieniem, otyłością i insulinoopornością, cukrzycą typu 2, miażdżycą czy zespołem metabolicznym. W związku z tym niewystarczający poziom witaminy D zaczyna być uznawany za niezależny czynnik ryzyka sercowo-naczyniowego. Warto zatem mieć poziom tej witaminy pod kontrolą i w razie potrzeby odpowiednio ją suplementować.
Jakie badania jesienią?
W trakcie trwania jesiennego etapu kampanii możemy skorzystać z pakietu 17 badań: morfologia krwi, lipidogram (cholesterol całkowity, HDL, nie-HDL, LDL, trójglicerydy), hemoglobina glikowana, wskaźnik insulinooporności (glukoza, insulina, HOMA-IR), próby wątrobowe (ALT, AST, ALP, BIL, GGTP), TSH oraz witamina D metabolit 25(OH).
Możemy wybrać wariant z:
1. Konsultacją medyczną wyników badań.
Każdy, kto wykupi zestaw badań w wariancie z konsultacją medyczną w cenie 149 zł - będzie mógł skonsultować je on-line u specjalisty poprzez platformę uPacjenta.pl.
2. Automatycznym raportem.
Tańszy wariant pakietu w cenie 119 zł (bez konsultacji medycznej) zawiera ogólny, automatyczny raport dołączony do wyników badań. Kolory i skalowanie przy wynikach pomogą w ocenie czy wynik jest w normie, czy poza nią. Dodatkowo otrzymamy wskazówkę, które wyniki wymagają dalszej konsultacji lekarskiej.
Wyniki badań z obu pakietów będą dostępne w serwisie www.wyniki.diag.pl lub możliwe do odbioru w punkcie pobrań. Bony na badania można pobierać ze strony www.drogadozdrowia.diag.pl. Kampania potrwa do 30 listopada 2019 roku, vouchery będzie można zrealizować do końca roku.
