Pracę stojącą wykonuje 30 procent społeczeństwa. Osoby te są szczególnie narażone na płaskostopie, żylaki, obrzęki, zwyrodnienia stawu skokowego, haluksy, palce młotkowate, odciski czy modzele.
Co łączy takie zawody jak kosmetyczka, fryzjerka, lekarz, pielęgniarka, kucharz, kelner czy nauczyciel? Osoby, które je wykonują przez większość czasu w pracy chodzą lub stoją. Długie przebywanie w pozycji stojącej może zaszkodzić naszym nogom i stopom, a także kręgosłupowi.
Na jakie dolegliwości jesteśmy szczególnie narażeni, gdy wykonujemy pracę stojącą?
1. Płaskostopie.
Podstawową przyczyną tego, że kości nie układają się w łuk jest wrodzona wiotkość tkanek w stopie. Więzadła i ścięgna nie są wystarczająco mocne i nie podtrzymują dobrze kości, które zaczynają się źle układać. Poza pracą stojącą płaskostopiu sprzyja nadwaga, otyłość, dźwiganie dużych ciężarów czy niewygodne buty, które powodują przeciążanie środkowej części stopy (tzw. śródstopia). Gdy mamy płaskie stopy - zmienia się postawa całego ciała, inaczej chodzimy i stoimy. Wada ta może powodować dalsze konsekwencje jak koślawe paluchy, stany zapalne czy obrzęki.
2. Żylaki i obrzęki.
Praca stojąca zwiększa ryzyko zastoju krwi w żyłach nóg. Ciężko jej odpłynąć w kierunku serca, gdy nie pomaga jej w tym praca mięśni stóp i łydek, które tłoczą krew do góry. Konsekwencją jest uczucie ciężkich nóg, opuchlina, obrzęki, pajączki czy żylaki. Sprężystość ścian naczyń zmniejszają hormony żeńskie (estrogeny), dlatego problem żylaków częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn. Przyczyną obrzęków jest zaburzenie krążenia żylnego i limfatycznego. Powstają one na skutek przesiąkania wody pochodzącej z krwi do tkanek - poprzez ścianę naczyniową.
3. Zmiany zwyrodnieniowe w stawie skokowym.
Głównymi objawami choroby zwyrodnieniowej stawu skokowego są:
- ból, który może występować bez względu na obecność procesu zapalnego, ponieważ na stopę, podczas obciążania, oddziałują znacznie większe siły niż na pozostałe stawy
- ograniczenie ruchomości, które może dotyczyć ruchu zgięcia i wyprostu (staw skokowy górny) lub ruchu nawracania i odwracania stopy (staw skokowy dolny)
- pozostałe jak niestabilność i blokowanie stawu, zanik mięśni podudzia czy obrzęk.
4. Haluksy.
Haluks (paluch koślawy) to zwyrodnienie stawu śródstopno-paliczkowego dużego palca, które charakteryzuje się przede wszystkim jego bocznym odchyleniem. Jednak dolegliwość ta obejmuje nie tylko paluch, ale także przodostopie. Do powstania haluksów w dużym stopniu przyczynia się: płaskostopie poprzeczne, nadwaga, geny i właśnie stojąca praca. Problem dotyczy zwłaszcza kobiet i ma dodatkowo związek z noszeniem ciasnego obuwia z wąskimi czubkami i na wysokich obcasach.
5. Palce młotkowate.
Typowym elementem stopy poprzecznie płaskiej i paluchów koślawych mogą być palce młotkowate, których przyczyną najczęściej jest noszenie zbyt ciasnego lub krótkiego obuwia. Zniekształcenie to polega najczęściej na przykurczu zgięciowym II palca (najdłuższego). Jego staw w za ciasnym bucie jest ciągle zgięty i wypychany do góry. Poprzez nieustanną styczność z obuwiem na jego szczycie tworzy się duży, bolesny nagniotek. Przykurcze dzielimy na korektywne (palec może być wyprostowany ręką) lub utrwalony (palec pozostaje w stałym przykurczu i niemożliwe jest jego wyprostowanie).
6. Odciski.
Odciski na stopie to zgrubienia naskórka, które wrastają w głąb skóry. Wśród przyczyn ich powstawania, w pierwszej kolejności wymienia się noszenie źle dobranego obuwia - zbyt ciasnego lub zbyt luźnego. Do czynników ryzyka należy też: stojąca praca, starszy wiek (skóra z czasem staje się cieńsza), kościste stopy, haluksy i palce młotkowate, wady postawy, płaskostopie, nadwaga i otyłość.
7. Modzele.
Praca stojąca, a także nieodpowiednie obuwie mogą powodować także modzele, czyli wielowarstwowe nagromadzenia mas rogowych naskórka. Zbyt ciasne obuwie czy zbyt cienkie podeszwy narażają skórę stóp na ucisk i uruchamiają w niej procesy obronne (pogrubienie skóry), aby zapobiec otarciom i uszkodzeniom. W trakcie chodzenia modzele mogą wywoływać uczucie pieczenia i palenia. Poza tym nadmiernie zrogowaciała skóra traci swoją elastyczność, co prowadzi do pęknięć naskórka i zwiększa ryzyko wniknięcia drobnoustrojów do skóry (zakażenie bakteryjne, grzybicze, wirusowe).
W jakim obuwiu pracować?
Osoby, które wykonują pracę stojącą lub wymagającą intensywnego chodzenia, powinny zakładać specjalne drewniaki lub klapki, które zapobiegają urazom stawów i kręgosłupa, a także w znacznym stopniu zmuszają układ limfatyczny do prawidłowej pracy.
Takie obuwie zawodowe powinno:
- posiadać odpowiednio wyprofilowaną podeszwę i pelotę, które zapobiegają płaskostopiu, żylakom, obrzękom nóg i zmianom zwyrodnieniowym w obrębie stawu skokowego
- posiadać sprężynę amortyzującą szkodliwe dla kręgosłupa mikro wstrząsy
- być zaprojektowane z myślą o osobach, które mają stopy szczególnie wrażliwe lub zniekształcone (paluch koślawy, palce młotowate, modzele, uporczywe odciski, haluksy).
W pracy spędzamy znaczną część naszego życia. Dlatego na obuwiu, w którym wykonujemy nasze obowiązki, nie należy oszczędzać.
