Obecność dużych drapieżników, takich jak wilki i niedźwiedzie wywołuje różnorodne emocje – od strachu do fascynacji. Toczą się także dyskusje dotyczące podstawowych wyzwań społecznych i ekonomicznych polegających na życiu w sąsiedztwie z tymi zwierzętami. Jadąc na wakacje często obawiamy się spotkania z drapieżnikiem i nierzadko ulegamy narastającej w mediach panice. Czy jednak mamy się czego obawiać? Jak żyć i spędzać wakacje w sąsiedztwie dużych drapieżników?

Przede wszystkim należy pamiętać o tym, że wilki i niedźwiedzie zazwyczaj unikają ludzi. Przypadki agresji wobec człowieka są niezwykle rzadkie, a do sytuacji konfliktowych może dochodzić wtedy, gdy zwierzęta poczują się przez nas zagrożone i na atak zdecydują się w obronie własnej lub swojego potomstwa.

Wakacje w sąsiedztwie dużych drapieżników

Wybierając się na tereny zamieszkałe przez duże drapieżniki pamiętajmy przede wszystkim o tym, aby trzymać się wyznaczonych dróg i szlaków, gdyż schodząc z nich niepokoimy mieszkańców lasu. Zwierzęta kojarzą je z obecnością człowieka i zazwyczaj nie poruszają się po nich. Starajmy się zaznaczyć swoją obecność, rozmawiajmy głośno – to sprawi, że zwierzę będzie wiedziało gdzie jesteś i będzie próbowało uniknąć konfrontacji. Nasłuchujmy również dźwięków, które mogą świadczyć o jego obecności i obserwujmy uważnie otoczenie.

Jeżeli jesteśmy na spacerze razem z psem, pamiętajmy o tym, aby koniecznie trzymać go na smyczy – nasz pupil czując w oddali dzikie zwierzę może pobiec w jego stronę i sprowokować niebezpieczną sytuację lub wyrządzić mu krzywdę.

Bardzo ważne jest, abyśmy podczas spaceru nie wyrzucali resztek jedzenia do lasu, przy szlakach, w pobliżu domostw lub do niezabezpieczonych koszy. Zwierzęta przyzwyczajają się do łatwego dostępu do pożywienia, zapachu i obecności człowieka, co może ośmielać je do podchodzenia do ludzi coraz bliżej. Fundacja WWF Polska rozstawia w Karpatach specjalne kosze z zabezpieczeniami przeciw niedźwiedziowymi, do których zwierzęta nie są w stanie się dostać i nie traktują ich jako źródła pokarmu. Będąc na wycieczce w górach zwracajmy uwagę na to, czy wyrzucamy śmieci do takiego rodzaju kosza.

Jeżeli planujemy fotografować dziką przyrodę to pamiętajmy o tym, aby nie podchodzić zbyt blisko do dzikich zwierząt, a tym bardziej nie karmić ich, nie wabić i nie dotykać. Uszanujmy ich spokój i to, że są one mieszkańcami lasów, którzy powinni pozostać dzicy i nie zatracać instynktownego strachu przed człowiekiem.

Warto jednak wiedzieć, jak zachować się w sytuacji, gdy spotkamy wilka lub niedźwiedzia na swej drodze. Przede wszystkim jeżeli dostrzeżesz w oddali zwierzę, to zachowaj odpowiedni dystans i najlepiej oddal się z tego miejsca. Jeżeli natrafisz na wilka, który podchodzi do Ciebie zbyt blisko, to wycofaj się powoli tyłem, nigdy nie uciekaj, gdyż mogłoby to sprowokować zwierzę. Zachowuj się głośno, unieś ręce wysoko, mów ostrym tonem, możesz też wziąć do ręki duży przedmiot, który będzie odstraszał zwierzę. Jeżeli zaś spotkasz niedźwiedzia zachowaj ciszę i nie krzycz, gdyż w przeciwieństwie do płochliwego wilka, niedźwiedź mógłby odebrać to jako prowokację do ataku. Nie patrz mu w oczy, gdyż również jest to odbierane jako sygnał agresywny. Oddal się powoli, nie robiąc gwałtownych ruchów. Jeżeli widzisz, że niedźwiedź zbliża się do Ciebie, możesz położyć przed sobą kurtkę lub plecak, aby odwrócić jego uwagę.

Życie w sąsiedztwie dużych drapieżników

Problemy na linii człowiek-duże drapieżniki często narastają wśród lokalnych społeczności z powodu nieodpowiedniej komunikacji, braku współpracy pomiędzy grupami społecznymi i zawodowymi oraz braku wprowadzania odpowiednich metod ułatwiających koegzystencję z dużymi drapieżnikami.

Najczęstszymi punktami zapalnymi w relacjach z wilkami i niedźwiedziami są straty w inwentarzu – zwierzętach gospodarskich i pasiekach. Należy pamiętać o tym, że jeśli zajmujemy się hodowlą, to tak jak w przypadku zakładania swojego biznesu – musimy liczyć się z ryzykiem i nieszczęśliwymi wypadkami, dlatego powinniśmy zabezpieczać swoje stada – za pomocą pastuchów elektrycznych, psów pasterskich, fladr i ogrodzeń, które są metodami bardzo efektywnymi. Należy również monitorować swoje zwierzęta gospodarskie tak, aby nie były pozostawione na dłuższy czas bez opieki. Odpowiedni dobór metod zabezpieczających jest kluczem do dobrego sąsiedztwa z dużymi drapieżnikami.

Duże drapieżniki są naszym narodowym skarbem przyrodniczym i powinniśmy nauczyć się żyć koło nich w zgodzie. Fundacja WWF w ramach europejskiego programu Life EuroLargeCarnivores prowadzi działania edukacyjne i komunikacyjne, mające na celu uświadomienie społeczeństwa, jak ważną rolę pełnią duże drapieżniki nie tylko w środowisku przyrodniczym, ale też w kontekście kulturowym oraz społeczno-ekonomicznym. Powinniśmy dążyć do wypracowania jak najlepszych metod, aby życie w sąsiedztwie dużych drapieżników było możliwe.